fbpx

Blog

İznik Çinisi Tarihi İznik Çinisi Nasıl Yapılır Eski İznik Çinisi Desenleri Kaşi Çini Desenleri Modelleri Evani Çİni Desenleri Modellerii

İZNİK ÇİNİSİ

İznik Çinisi ilk olarak 15. yüzyılda ortaya çıkmaya başlamıştır . Adını Bursa ilimizin İznik ilçesinden almaktadır . İznik çinisinin ilk ortaya çıktığı dönemde yani yaklaşık olarak 15. yüzyılda yapılan Bursa Yeşil Camii (1421) , Bursa Muradiye Camii’nde (1426) , Edirne Muradiye Camii ve Çinili Köşkte (1472) kullanılmaya başlanmıştır . Bu zamanda yapılan İznik çinilerinde lacivert , kobalt , mavi turkuaz ve siyah renkleri ağırlıktadır . Desenler daha çok geometrik şekillerden oluşurdu . Bu dönemde mimari süslemede kullanılan duvar çinilerine kâşi , süs ve mutfak eşyası çinilerine ise evani denilirdi .

Osmanlı Devleti’nin 16. yüzyılda askeri ve ekonomik olarak güçlenmesi ile birlikte yapılaşmada ve kamu yapılarında görsellik daha önem kazanmaya başladı . Yaşanan bu değişimlerin sonucunda İznik Çinisi en ihtişamlı günlerini yaşamaya başladı . Bu dönemde yapılan , mimarların üstadı Mimar Sinan’ın yaptığı iki güzide eserinde Süleymaniye Camii ve Selimiye Camii’nde İznik çinisini kullanmıştır . 16. Yüzyılda üretilen İznik çinilerinde kalite ve desen üretiminde büyük gelişmeler olmuş ve  Türk çini sanatı en parlak dönemini yaşamıştır . Yine bu dönemde İznik çinisi ile uğraşan ustalar mozaik gibi teknikleri kullanmayı bırakmış ve sır altı boya tekniğini geliştirip kullanmaya başlamışlardır . Saray nakkaşhanelerinde yeni motif ve desenler geliştirilmeye ve üretmeye başlanmıştır . İznik çinisinde yenilik olarak kırmızı , yeşil ve kahverenginin kullanılmaya başlamasıyla yeni bir devir başlamıştır .

Selçuklu Çini Sanatı - Selçuklu Çini Motifleri - Selçuklu Çini Desenleri - Selçuklu Çinisi - Kubadabad Sarayı Çinileri - Selçuklu Yıldızı

Selçuklu Çinisi

Çini sanatının geçmişi Uygur Devletine kadar uzanmaktadır . Çini ve seramik Anadolu’ya Selçukluların 1071’de girmesiyle başlar . Selçuklular Anadolu’yu fetih ettikten sonra doğu ve İslam kültürünü yaymaya başlar . 13. yy da güçlü bir devlet haline gelen Selçuklular Anadolu’da ilk olarak mimaride çiniyi kullanmaya başlamışlardır . Bu dönemde camiler , mescitler , medrese ve türbeler ile birlikte saraylarda büyük oranda çinilerle süslenip dekore edilmiştir . Selçuklulardan önceki dönemde çini Uygurlularda yer döşemesi olarak kullanımına rastlanmıştır . Çiniye ayrıca Karahanlılar ve Gaznelilere ait yapılarda da rastlanmaktadır .

Selçuklu döneminde kullanılan çini motif ve desenlerinde önceki dönemden farklı olarak yeni desen , renk ve tekniklerde uygulanmıştır . Selçuklu döneminde dini yapılarda mor , yeşil , firuze ve lacivert (kobalt) renkli sırlanmış çini parçalarının alçı zemin üzerinde bir araya getirildiği mozaik çini tekniği ve sırlı tuğlalar göze çarpar . İslam inancına göre ibadet edilen yerde insan ve hayvan figürlerinin bulunması uygun olmadığından dolayı genellikle dini yapılarda geometrik desenler , yıldız geçmeler ve rumi desen gibi soyut olan , bitkisel motifli kıvrık dalları olan , iri kufi yazı süslemeleri kullanılmıştır . Bu desenlerle yapılmış çinilerin bazı örneklerine Kölük Camii (Kayseri) , Divriği Kale Camii (Sivas) , Malatya Ulu Camii , İzzettin Keykavus Şifahane ve Türbesi (Sivas) görülebilir